uslugi publiczne w transporcie

piechocinski

Rozporządzenie w sprawie usług publicznych w zakresie transportu pasażerskiego

Rada Unii Europejskiej obradująca w składzie ministrów ds. Transportu, Telekomunikacji i Energii w czasie obrad 11 i 12 grudnia 2006 roku przyjęła wspólne stanowisko w sprawie przyjęcia Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie usług publicznych w zakresie kolejowego i drogowego transportu pasażerskiego oraz uchylającego rozporządzenia Rady nr 1191/69/EWG i 1107/70/EWG (dokumenty Rady - 13736/06 oraz 15864/06 ADD1). Delegacja Republiki Czeskiej wstrzymała się od głosu. Komisja Europejska po raz pierwszy przedstawiła projekt już w 2000 roku. Liczne poprawki Parlamentu i opór państw członkowskich spowodował, że wstrzymano prace nad nim do czasu aż 22 lipca 2005 roku Komisja przekazała Parlamentowi i Radzie poprawiony wniosek. Komitet Regionów wydał opinię na jego temat 16 lutego 2006 roku a Komitet Ekonomiczno-Społeczny odniósł się projektu Komisji 17 maja 2006 roku. Parlament Europejski zajmie się zmienionym wnioskiem Komisji, łącznie ze wspólnym stanowiskiem Rady Unii Europejskiej dopiero w drugim czytaniu.

Rada zgadza się z Komisją Europejską, że konieczne jest stworzenie nowych ram prawnych w związku z otwieraniem się i coraz większa konkurencyjnością europejskiego rynku pasażerskich usług publicznych. Obecnie obowiązujące przepisy dla zobowiązań z tytułu świadczenia usług publicznych pochodzą z 1969 roku (Rozporządzenie Rady nr 1191/69/EWG), które zmieniono po raz ostatni w 1991 roku (Rozporządzenie Rady nr 1893/91/WE).

Dzisiejszy europejski rynek publicznych usług transportowych, gdzie operatorzy nie są już tylko narodowi, regionalni, czy lokalni, wymaga nowych uregulowań. Muszą one zredukować zaburzenia konkurencji poprzez większą przejrzystość, wprowadzenie jasnych, niedyskryminujących warunków konkurencji pomiędzy operatorami oraz poprzez zagwarantowanie pewności prawa tak dla operatorów jak i władz zaangażowanych w publiczny transport pasażerów.

Podstawowymi zagadnieniami wspólnego stanowiska Rady Unii Europejskiej są:
• zakres stosowania - rozporządzenie ma obejmować te publiczne usługi transportowe świadczone koleją lub transportem drogowym, w przypadku których właściwe organy, nakładając zobowiązania do świadczenia usług publicznych lub udzielając kontraktu na wykonanie tych zobowiązań, rekompensują podmiotom sektora transportu poniesione koszty lub przyznają wyłączne prawa w zamian za realizację zobowiązań z tytułu świadczenia tych usług. Rada nie zgodziła się ze stanowiskiem Parlamentu Europejskiego, iż należy ograniczyć rozumienie transportu publicznego tylko do transportu lokalnego. Państwa członkowskie będą mogły zadecydować, czy rozporządzenie będzie dotyczyło także przewozów pasażerskich na wodnych drogach śródlądowych.
• przejrzystość - Rada zgodziła się ze stanowiskiem Komisji Europejskiej, że należy zobligować właściwe organy do zawierania kontraktu na usługi publiczne, gdy przyznawane są rekompensaty lub wyłączne prawa w zamian za realizację zobowiązań z tytułu świadczenia usług publicznych. Z myślą o dalszym zwiększeniu przejrzystości w sektorze transportu publicznego oraz jako rozwiązania równoważące rozszerzenie możliwości bezpośredniego przyznawania kontraktów na cały wysokotonażowy transport kolejowy, Rada wprowadziła m.in. nakaz przedstawiania przez organy na wniosek jakiejkolwiek zainteresowanej strony decyzji wraz z uzasadnieniem odnoszących się do bezpośredniego przyznania kontraktu na usługi publiczne. Wprowadzenie tego zapisu do rozporządzenia było przyczyną wstrzymania się od głosu delegacji czeskiej. Przedstawiciele Republiki Czeskiej oświadczyli, że takie sformułowanie może doprowadzić do podważania uzasadnionych decyzji przez poszkodowane strony i wymuszania dokonania porównania pomiędzy kontraktem przyznanym bezpośrednio, a własną alternatywną ofertą przetargową.
• przyznawanie kontraktów - Rada uważa, że system oferujący właściwym organom swobodę wyboru pomiędzy konkurencyjnym przetargiem, a bezpośrednim przyznaniem kontraktu jest najlepszą gwarancją lepszej jakości i sprawności transportu publicznego. Zgodnie z propozycją Komisji Rada podtrzymała (choć z lekką modyfikacją) cztery wyjątki, które pozwalają właściwym organom przyznawać kontrakty bezpośrednio.
o tzw. podmioty wewnętrzne czyli strony, nad którymi organy sprawują bezpośrednią kontrolę - organy mogą nie ogłosić przetargu, ale same, właśnie za pośrednictwem owych podmiotów wewnętrznych, świadczyć usługi publiczne. Rada uznając krajową odpowiedzialność za organizację transportu publicznego chce umożliwić państwom członkowskim prawne zakazanie organom lokalnym korzystania z możliwości bezpośredniego przyznawania kontraktów na swoim obszarze;
o mniejsze kontrakty - Rada przychyliła się do zaproponowanych progów, zezwalających na rezygnację z przetargu, wynoszących do 1 miliona euro lub do 300 tysięcy kilometrów (odpowiednio do 1,7 miliona euro i 500 tysięcy kilometrów dla małych przedsiębiorstw, tj. eksploatujących do 20 pojazdów);
o sytuacje nadzwyczajne - ten wyjątek został wprowadzony przez Komisję Europejską pod wpływem pierwszego czytania w Parlamencie Europejskim. Kontrakty mogą być przyznawane bezpośrednio w przypadku zakłócenia usług lub bezpośredniego niebezpieczeństwa takiej sytuacji. Rada rozszerzyła dopuszczalny okres stosowania tego odstępstwa z jednego (zaproponowanego przez Komisję) do dwóch lat;
o wysokotonażowy transport kolejowy, w tym kolej podmiejska - Rada uznała, że zbyt problematyczne byłoby określanie, które przewozy są dalekobieżne albo regionalne, miejskie albo podmiejskie; doszła do wniosku, że należy zezwolić organom na bezpośrednie przyznawanie kontraktów na usługi publiczne w przypadku całego wysokotonażowego transportu kolejowego, o ile nie zabrania tego prawo krajowe.
• okres ważności kontraktów - Rada we wspólnym stanowisku poparła propozycję Komisji Europejskiej, aby w przypadku przewozów kolejowych (oprócz tramwajów i metra) ograniczyć długość trwania kontraktów do 10 lat; podobnie rzecz ma się do przewozów autobusowych. W wyjątkowych okolicznościach dopuszczalne jest wydłużenie tych okresów czasu o 50 procent.
• standardy socjalne i jakość usług - Rada Unii Europejskie wsparła Komisję w dążeniu do tego, aby władze były odpowiedzialne za ustalanie kryteriów socjalnych i jakościowych.
• okresy przejściowe - Rada uprościła i wydłużyła ustalenia przejściowe zaproponowane przez Komisję, aby umożliwić operatorom i władzom na przystosowanie się do nowych zasad. Rozporządzenie wejdzie w życie w trzy lata po opublikowaniu w Dzienniku Urzędowych UE, a okres przejściowy będzie trwał do 12 lat.
Rada przekazała swoje stanowisko Parlamentowi Europejskiemu i oczekuje na rozpoczęcie drugiego czytania. Debata w Parlamencie zaplanowana jest na trzecią dekadę kwietnia 2007 roku. Komisja Europejska, odnosząc się do przyjętego przez Radę wspólnego stanowiska, stwierdziła, że nie wywiera ono wpływu na cele i podejście przedstawione przez Komisję i może ona je poprzeć.

[link widoczny dla zalogowanych]

hbudzynski

OK. Dziękujemy Panie Januszu za informacje. Myśle że może się to przydać tym bardziej ze dotyczy to transportu pasażerskiego.